Urlopy okolicznościowe i na żądanie
W życiu każdego z nas zdarzają się pewne sytuacje, kiedy nie możemy stawić się w określonym dniu lub dniach w pracy. Trochę inaczej wygląda sytuacja urlopowa przy umowie o dzieło, a inaczej przy umowie o pracę. Jednak nawet w najbardziej restrykcyjnych firmach trzeba respektować możliwość wzięcia urlopu okolicznościowego.
Tak zwane zwolnienia okolicznościowe od pracy powinny być udzielane przez pracodawcę, jeśli tylko zaistnieją określone okoliczności i pracownik będzie miał rzeczywista potrzebę skorzystania z przysługującego, mu zgodnie z kodeksem pracy, urlopu okolicznościowego. Związany jest on zwykle z koniecznością zajęcia się istotnymi sprawami osobistymi czy rodzinnymi czy koniecznością dopełnienia obowiązków zawodowych lub obywatelskich. Jeśli pracownik jest w okresie wypowiedzenia umowy o pracę może być zwolniony z obowiązku pracy na 2 do 3 dnu, w celu poszukiwania nowego zajęcia. Można również otrzymać urlop okolicznościowy, jeśli istnieje konieczność przeprowadzenia badań lekarskich. Dotyczy to pracownic będących w ciąży, a także pracowników którzy mają się poddać obowiązkowym, okresowym badaniom czy szczepieniom.
Również różnego rodzaju wezwania do stawienia się przed organami władzy mogą być powodem do ubiegania się o urlop okolicznościowy. Mają do niego prawo osoby oddające krew, a także prowadzące dodatkowe zajęcia dydaktyczne, jeśli ich ilość nie przekracza 24 godzin w miesiącu. Urlop okolicznościowy jest przyznawany także w przypadku ślubu własnego lub najbliższej rodziny. Członkowie ochotniczej straży pożarnej oraz ratownicy GOPRu także mogą otrzymać taki urlop. W każdym przypadku pracownik powinien odpowiednio wcześnie zawiadomić pracodawcę o konieczności skorzystania ze zwolnienia okolicznościowego. Zwykle wynagrodzenie jest naliczane na takich zasadach, jak w przypadku urlopów wypoczynkowych. Jeśli jednak zdarzy się, że pracownik potrzebuje krótkiego urlopu, którego nie da się zakwalifikować jako zwolnienie okolicznościowe, może skorzystać z urlopu na żądanie. Jest to możliwe cztery razy w ciągu roku. Wykorzystane w ten sposób dni odlicza się od urlopu wypoczynkowego. Żeby otrzymać urlop na żądanie należy złożyć wniosek o urlop. Pracodawca nie powinien odmówić udzielenia go. Jednak ważne jest by nie składać wniosku w ostatniej chwili, ani aby nie starać się skorzystać z prawa do urlopu na żądanie bez wcześniejszej informacji i złożenia odpowiedniego podania.